ABD Dışişleri’nden meydana getirilen izahta, Tahran ile bir takım ABD’li mahkûmun ve milyarlarca dondurulmuş İran varlığının özgür bırakılması yönünde ‘ilkeli bir anlaşmaya’ varıldığı, sadece nükleer antak kalma krizinin antak kalma haricinde kalmış olduğu kayıp edildi
ABD Birleşik Devletleri (ABD) Dışişleri Bakanlığı, ABD’nin İran’a karşı yaptırımlara amaçlı sağlam bir çerçeve uygulamaya devam etmiş olduğu yönündeki güvenceleri dahil olmasında, iki ülkenin ‘davranışlarında ölçülü diplomatik girişimler’ yürüttüğünü duyurdu. Söz mevzusu diplomatik ilişkiler karar, bir takım ABD’li mahkûmun ve milyarlarca dondurulmuş İran varlığının özgür bırakılması yönünde ‘ilkeli bir anlaşmaya’ varıldığı, sadece bu anlaşmaların 2015 nükleer anlaşmasına geri dönüşleri dışladığı kayıp edildi.

Şarku’l Avsat’ın Bloomberg’den aktardığı havadise gore, iki memleket içinde aylarca devam eden ‘gizli saklı diplomasinin’, uranyum zenginleştirme dosyasında ‘ilerlemeye’ ve petrol akışlarıyla ‘gayri yasal bir tertibe’ yol açmış olduğu açıklandı. Ek olarak ABD’li yetkililerin ‘İran’ın petrol satışlarına uygulanan kimi zaman yaptırımları aşamalı olarak hafiflettiklerini gizlice itiraf ettikleri’, bu yaptırımların ‘ambargonun beş yıl ilkin başlamasından bu yana en yüksek düzeye çıkmış olduğu’ ve İran’ın ‘son on yılda en büyük oranda ham petrolü Çin’e gönderilmiş olduğu’ tabir edildi.

Öte taraftan Katar Başbakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani, Doha’nın aracılık etmiş olduğu mahkûm takası anlaşmasının İran nükleer programı mevzusunda daha geniş bir diyaloğa yol açacağını umuyordu. Başbakan, “İran ile nükleer antak kalma mevzusunda daha geniş bir diyaloğa yol açacağını umduğumuz mahkûm değişiklik anlaşmasında ABD ile beraber mühim bir arabulucuyduk” söyledi.

Talep akını bununla birlikte Londra’da bu hafta varil başına 85 doların altına düşen petrol fiyatlarının yumuşamasına da destek oluyor ve senelerdir devam eden yüksek enflasyonun arkasından tüketicilere ve merkez bankalarına rahatlama sağlıyor. Benzin maliyetini (şu anda damacana başına 4 dolara yakın) denetim aşşagıda tutmak, ABD Başkanı Joe Biden’ın 2024’teki terçih kampanyasına da destek olabilir.

New York’taki RBC Capital Markets’in global emtia stratejisi başkanı Helma Croft, bunun “geleneksel bir enerji diplomasisi oyunu (ilave varil almak amacıyla sözleşmeler yapmak)” bulunduğunu söylemiş oldu. Croft, “Piyasada daha çok varil söz mevzusu olduğunda ABD ve İran’ın ekonomik çıkarları birbiriyle örtüşüyor” ifadesini kullandı.
ÖNE ÇIKAN VİDEO

ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü ise ABD’nin İran’a karşı yaptırımlara amaçlı sağlam bir çerçeve uygulamaya devam ettiğini doğruladı ve dış satım seviyelerinin fiyatlara ve öteki faktörlere asılı olarak tertipli olarak dalgalandığını söylemiş oldu.

Her ne kadar eski ABD Başkanı Donald Trump, yasal olarak 2015 Kapsamlı Ortak Fiil Tasarısı olarak malum nükleer anlaşmadan 2018 senesinde vazgeçmiş olsa da, iki taraf sonunda ihtimaller içinde bir suçlu takası ve Cenup Kore’de kalan 6 milyar dolarlık İran petrol gelirinin transferi mevzusunda anlaşmaya vardı.

İran’ın nükleer tabanca üretimi amacıyla lüzumlu olan düzeye yakın zenginleştirilmiş uranyum biriktirme sürecini mühim seviyede yavaşlattığı bildiriliyor. Bi süre rahatlama petrol ticaretini de kapsıyor. Her ne kadar Washington, İran’ın Cenup Kore, Japonya ve Avrupa memleketleri şeklinde yaptırım evveli müşterilerinin çoğunun alımlarına karşı hoşgörüsüz kalsa da, Çin’e amaçlı satımları genişletme mevzusunda rahat.

Paris merkezli Internasyonal Enerji Ajansı’na gore, İran’ın petrol üretimi geride bıraktığımız Temmuz ayı tarihinde günde 3 milyon varile terfi etti. Bu 2018 yılından bu yana en yüksek seviyeydi.

Rapidan Enerji Topluluğu Jeopolitik Riziko Birimi Direktörü Fernando Ferreira, “Biden, İran’ın uranyum stoklarını sınırlaması karşılığında farklı yöne bakmaya hazır. Ek olarak Beyaz Saray, tutarları denetim aşşagıda tutmaya destek olmak amacıyla piyasada daha çok varil görmekten mutluluk duyacaktır” söyledi.

Tahran gelecek haftalarda üretimi 3,4 milyon varile çıkarmayı bekliyor. Bu senenin sonuna kadar bu sayı 3,6 milyon varile ulaşabilir.

Şayet İran, yaptırım evveli kapasitesi olan 3,8 milyon varilden yalnız birkaç surat bin varil noksan olan bu gayeye ulaşırsa, ABD ile yasal bir antak kalma feshedilse bile daha fazlası olmayacak. “Trump evveli seviyelere yaklaşıyorlar” diyen Croft, “Sual şu: Minimum yaptırımların uygulanması hangi noktada yaptırımların fiilen kaldırılması anlamına geliyor?” kelimelerini kullandı.

Ek olarak internasyonal bankacılık sistemine erişimdeki engellemeler sebebiyle lojistik engeller devam ediyor. Bu vaziyet İran’ın para almasını zorlaştırıyor ve yabancı yatırım eğer olmazsa üretim kabiliyetini artırmada zorluklarla karşılaşacak.